U okviru Programa rada Vlade Crne Gore za 2025. godinu, predviđeno je usvajanje Predloga zakona o izmjenama i dopunama Zakona o poštanskim uslugama u četvrtom kvartalu. Donošenje ovog zakona predstavlja i obavezu iz Programa pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji 2024–2027, čime se potvrđuje kontinuitet u procesu usklađivanja domaćeg zakonodavstva sa evropskim standardima.

Cilj zakona je da modernizuje poštanski sektor, unaprijedi regulativu, zaštiti korisnike i omogući razvoj novih digitalnih i elektronskih poštanskih usluga, u skladu sa evropskim trendovima.

“Očekuje se da će se donošenjem zakona dodatno osigurati dostupnost univerzalnih poštanskih usluga i unaprijediti konkurentnost tržišta”, smatraju u Vladi.

Prema obrazloženju Ministarstva ekonomskog razvoja, zakon treba da obezbijedi usaglašavanje sa Uredbom (EU) 2018/644 o prekograničnoj dostavi paketa, kojom se regulišu transparentnost cijena i kvalitet usluga. Usklađivanje sa ovom uredbom već je započeto kroz izmjene Pravilnika o dostavljanju podataka poštanskih operatora, koje je donijela Agencija za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost (EKIP) krajem 2022. godine.

Novi pojmovi i digitalizacija poštanskih usluga

Jedna od novina je uvođenje ER-pisma – preporučene elektronske pošiljke koja korisnicima omogućava slanje i prijem preporučene pošte putem interneta, uz pravno valjanu potvrdu o slanju i prijemu. Ovaj institut predstavlja važan korak ka digitalizaciji poštanskog saobraćaja i usklađivanju sa savremenim potrebama građana i privrede.

Predlog zakona redefiniše i pojam novčanih poštanskih usluga, precizirajući da se one, osim tradicionalne uputnice, sprovode u skladu sa Zakonom o platnom prometu.

Takođe, detaljno su uređene komercijalne i dopunske poštanske usluge, poput kurirskih i ekspres dostava, hibridne pošte i praćenja pošiljki putem interneta.

Jača zaštita korisnika i jasnija pravila tržišta

Zakon donosi nova pravila u oblasti transparentnosti cijena – operatori su obavezni da svoje cjenovnike objavljuju na internet stranicama i u poslovnicama, te da ih dostavljaju Agenciji radi javnog uvida.

Propisani su i precizni rokovi i postupci za podnošenje prigovora i potraživanja pošiljaka, čime se dodatno štite prava korisnika.

Posebna pažnja posvećena je i odgovornosti poštanskih operatora, kao i obavezama u slučajevima gubitka, oštećenja ili kašnjenja pošiljke. Propisane su naknade štete, rokovi zastare i uslovi pod kojima se mogu ostvariti prava korisnika.

Uloga Agencije i inspekcijski nadzor

Predlog zakona proširuje nadležnosti Agencije za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost, koja postaje nezavisni regulatorni organ zadužen za izdavanje licenci, nadzor tržišta, kontrolu kvaliteta usluga i sprovođenje inspekcijskog nadzora. Inspektori Agencije dobiće jasna ovlašćenja za kontrolu poštanskih operatora, praćenje kvaliteta univerzalne usluge, provjeru cjenovnika i uslova rada.

Novi zakonski tekst predviđa i uvođenje paketomata i samouslužnih automata, čime se omogućava savremeniji i efikasniji način uručenja pošiljaka.

Takođe, univerzalni poštanski operator biće obavezan da na zahtjev državnih institucija ustupi podatke iz baze adresnih podataka, uz obavezno poštovanje propisa o zaštiti ličnih podataka.

U Vladi zaključuju da donošenjem ovog zakona Crna Gora pravi još jedan korak ka punoj integraciji u poštanski regulatorni okvir Evropske unije, dok, kako ocjenjuju, građani i privreda mogu očekivati modernije, sigurnije i dostupnije poštanske usluge u skladu sa evropskim standardima.