Termoelektranu Pljevlja treba ugasiti dok se potpuno ekološki ne rekonstruiše, a prioritet mora biti zdravlje građana, a ne interes energetskih kompanija, poruka je više stotina građana Pljevalja koju su juče, sa gradskog trga, uputili nadležnim institucijama. Oni su kazali da su ozbiljno zabrinuti za zdravlje stanovništva, posebno djece, starijih i hroničnih bolesnika.

Građani su protestovali jer je već četiri dana u tom gradu vazduh izuzetno zagađen – ne samo PM česticama, već i visokim koncentracijama sumpor-dioksida. Njegova vrijednost i sinoć u 18 sati iznosila je 122,3 mikrograma po metru kubnom, što daleko premašuje dozvoljene vrijednosti. Poređenja radi, koncentracija sumpor-dioksida u isto vrijeme u Podgorici iznosila je svega 2,5 mikrograma po metru kubnom. Ovo opasno jedinjenje se u plućima pretvara u sumpornu kiselinu i na taj način može prouzrokovati ozbiljna oštećenja.

Tokom vikenda koncentracija sumpor-dioksida u Pljevljima iznosila je više od 800 mikrograma po metru kubnom, a za to je, kako tvrde građani i aktivisti, zaslužna Termoelektrana, koja je puštena u rad, ali ne i njena postrojenja za odsumporavanje.

Pored toga, i dalje su izuzetno visoke vrijednosti PM10 i PM2,5 čestica, koje su danima u „crvenoj zoni“.

Dok nadležni utvrđuju ko je i u kojoj mjeri odgovoran, građanima Pljevalja je preporučeno da borave u zatvorenim prostorijama, a Ministarstvo prosvjete je najavilo da će svim obrazovno-vaspitnim ustanovama obezbijediti prečišćivače vazduha.

Pritisci od „nadležnih“

Građani su zatražili hitnu reakciju državnih i lokalnih vlasti, jasno utvrđivanje izvora zagađenja i sprovođenje konkretnih mjera kako bi se spriječilo ponavljanje sličnih situacija u budućnosti. Za sve to vrijeme političari i menadžeri se sa ekološkom katastrofom „bore“ akcionim planovima, strategijama, saopštenjima, prijavama i demantijima.

Na skupu su govorili profesorica Gorica Knežević-Jelovac, ljekar Ilhan Tursumović, aktivista Pavle Čolović, privrednik Jasmin Ajanović i Milovan Cerović.

Čolović, koji je i pozvao na protest, zahvalio je svima koji su svojim prisustvom pokazali građansku odgovornost, bez obzira na pritiske nadležnih organa i interesnih grupa da se protest ne održi.

On je prekjuče putem društvenih mreža saopštio da je više ljudi posljednjih dana pozivano na informativne razgovore, „od policije i od strane glavaša iz elektroenergetskog sektora“, te da su zastrašivani i maltretirani zbog građanskog skupa za zdrav vazduh. Kazao je i da su pojedini predstavnici vlasti vršili pritisak na njegovu užu i širu porodicu kako bi se odustalo od protesta.

Istakao je da skup nije politički, niti motivisan rejtingom ili funkcijama, „već zbog naše djece“.

– Ovaj skup posvećujem svim Pljevljacima koji boluju od teških bolesti, svima koji su izgubili bitku sa karcinomom. To je ogroman broj ljudi, među kojima je i moja majka, jedna od onih kojih više nema – poručio je Čolović.

Pljevaljske novine su izvijestile da su svi govornici na ekološkom protestu, organizovanom zbog slabe reakcije državnih organa, ocijenili da je stanje neodrživo, jer koncentracije štetnih materija u vazduhu višestruko premašuju zakonom dozvoljene vrijednosti i ozbiljno ugrožavaju zdravlje ljudi.

I u vrijeme održavanja protesta, u 12 časova, koncentracija PM10 čestica iznosila je 380,2 µg/m³, PM2,5 čestica 316,5 µg/m³, dok je koncentracija sumpor-dioksida bila 236 µg/m³.

Govornici su se kritički osvrnuli i na izjave predsjednika Odbora direktora EPCG Milutina Đukanovića, za koga je predloženo da bude proglašen nepoželjnim na teritoriji opštine Pljevlja. Kritikovani su i nadležni iz Instituta za javno zdravlje, jer u svojim preporukama, kako je navedeno, nijesu dovoljno zaštitili zdravlje pljevaljske djece u ovako teškim ekološkim incidentima.

Neće milostinju

Sa protesta je poručeno i da građanima Pljevalja od EPCG ne treba „milostinja“ u vidu 50 odsto popusta na aktivnu energiju, jer svoje zdravlje i zdravlje svoje djece ne prodaju za 10 do 15 eura subvencije na račun za struju.

Čolović je juče objavio i snimke na kojima se vide kamioni kako, bez adekvatne zaštite, u oblaku dima odvoze pepeo iz Termoelektrane. Kazao je da su Pljevlja pod pepelom, a da vlast ćuti.

– Ovo nije dim. Ovo nije magla. Ovo nije „subjektivni osjećaj građana“. Ovo je pepeo iz Termoelektrane Pljevlja koji se prevozi kamionima i prosipa po putu. Pepeo koji se diže pri svakom prolasku automobila. Pepeo koji ulazi u pluća djece, završava u dvorištima, na prozorima, u vodi i u hljebu. I svi znaju. I svi ćute. Termoelektrana ima način da pepeo transportuje bezbjedno. Ima tehnologiju. Ima obavezu. Ima dozvole koje to zahtijevaju. Ali izgleda da nema savjest – upozorio je Čolović.

Poručio je da vlasti ćute i okreću glavu dok se pepeo prosipa po putevima, djeca kašlju, a građani udišu zagađenje, ali da kada građani ustanu i kažu „dosta“, slijede pritisci, pozivi i saslušanja.

– Pljevlja nijesu pepeljara. Građani nijesu kolateralna šteta. Djeca nijesu statistika. Nećemo ćutati. Nećemo se povući. I nećemo da dišemo pepeo da bi se neko pravio da je sve u redu. Vazduh je pravo. Ćutanje je saučesništvo – poručio je on.

Pogledajte ovaj skandal!
Poslije 75 miliona eu uloženih u “ekološku rekonstrukciju” ovako se danas prevozi šljaka iz TEPV!
Da li je ovo ta “zelena tranzicija” o kojoj pričaju u rukovodstvu EPCG?! pic.twitter.com/3cJguhNrcD

— Mirko Stanic (@StanicM) December 17, 2025

Abazović podnio prijavu u SDT

Bivši premijer Dritan Abazović je juče saopštio da je, zbog krivičnog djela zagađenje životne sredine i zloupotreba službenog položaja, odnosno zbog, kako je naveo, ekološke katastrofe u Pljevljima, podnio krivičnu prijavu Specijalnom državnom tužilaštvu (SDT) protiv predsjednika Odbora direktora Elektroprivrede Crne Gore Milutina Đukanovića i članova tog tijela, kao i izvršnog direktora EPCG Zdravka Dragaša i ministra energetike i rudarstva Admira Šahmanovića.

Povodom toga organizovana je konferencija za novinare na kojoj je Abazović kazao da dokumenta, koja EPCG navodno krije, pokazuju da su u toj kompaniji sami sebi dali saglasnost za probni rad Termoelektrane, što je, kako tvrdi, nezakonito, jer je to isključiva nadležnost inspekcijskih organa.

– Građani Pljevalja treba da znaju da je šačica ljudi, zbog svojih foteljaških interesa, dozvolila da se njihova djeca truju – rekao je Abazović.

On je naveo da dokumenta pokazuju i da je inspekcija iz medija saznala da je Termoelektrana puštena u pogon, te da je tek nakon toga izvršila nadzor i dala rok od osam dana da se Termoelektrana izjasni da li su završeni svi potrebni radovi. Inspektor je, kako se navodi u dokumentu od 11. decembra, najavio donošenje rješenja o odbijanju zahtjeva za probni rad.

– Ovo je presedan urađen sa umišljajem, jer ljudi koji su potpisali saglasnost nijesu toliko neznaveni da ne znaju da to nije njihov posao, već nadležnost inspekcije. Saglasnost je potpisalo šest osoba, kako bi se razvodnila odgovornost – rekao je Abazović.

On je ustvrdio i da mjerni sistemi za praćenje zagađenosti vazduha u Termoelektrani ne funkcionišu, te izrazio sumnju da su namjerno isključeni kako se ne bi znalo koliki je stvarni nivo zagađenja.

U obrazloženju krivične prijave navodi se da je, nakon puštanja Termoelektrane Pljevlja u probni rad 1. decembra 2025. godine, došlo do naglog porasta zagađenja vazduha sumpor-dioksidom, čime je ozbiljno ugroženo zdravlje građana, zbog čega se veliki broj njih obraća zdravstvenim ustanovama.

– Pozivamo SDT da od EPCG pribavi podatke sa sistema za kontinuirani monitoring dimnih gasova, kako bi se utvrdili efekti ekološke rekonstrukcije, ukoliko oni uopšte postoje, kroz smanjenje emisija praškastih čestica, sumpornih i azotnih oksida. Riječ je o jednom od najozbiljnijih talasa zagađenja vazduha u Pljevljima u posljednjih nekoliko godina. Prema dostupnim podacima, koncentracija sumpor-dioksida, jednog od najštetnijih zagađivača, prije dva dana dostigla je 805 mikrograma po metru kubnom vazduha, višestruko iznad dozvoljene dnevne granične vrijednosti od 125 – naveo je Abazović.

On je poručio da očekuje da SDT ispita uz čiju je saglasnost Termoelektrana puštena u probni rad, da li su ispoštovane odredbe Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata, kao i da li su svi nadležni inspekcijski organi dali potrebne saglasnosti.

Šef poslaničkog kluba Ure u Skupštini Crne Gore Miloš Konatar saopštio je da su poslanici parlamentarne većine na Odboru za ekonomiju odbili zahtjev opozicije za kontrolno saslušanje nadležnih u ovom slučaju, iako, kako je kazao, u ovom trenutku ne postoji važnije pitanje u državi od situacije u Pljevljima, gdje se građani, kako tvrdi, i dalje truju.

EPCG: Probni rad i postepeno odsumporavanje

Nakon konferencije za novinare, demantijem se oglasila Elektroprivreda Crne Gore, tvrdeći da je Abazović iznio niz netačnih i politički motivisanih tvrdnji.

– Posebno su neosnovane i zlonamjerne tvrdnje da je Termoelektrana posjedovala sisteme za odsumporavanje i denitrifikaciju koji su svjesno stavljeni van funkcije. Riječ je o potpuno novim postrojenjima koja ranije nijesu postojala, a u čiju je nabavku i ugradnju EPCG investirala 80 miliona eura, sa ciljem trajnog smanjenja emisija i usklađivanja sa važećim evropskim ekološkim standardima – saopšteno je iz EPCG.

Iz te kompanije su istakli da je puštanje Termoelektrane u probni rad pratila saglasnost stručnog nadzora i inspekcijski pregled, shodno odredbama Zakona o izgradnji objekata. Pojasnili su da je, prema zakonu, investitor dužan da, po završetku montaže i funkcionalnih ispitivanja, a prije konačnog tehničkog pregleda, započne probni rad.

– Shodno tome, Termoelektrana je 1. decembra puštena u probni rad, koji po svojoj prirodi podrazumijeva postepeno uključivanje složenih tehničkih sistema, u skladu sa pravilima struke i bezbjednosnim procedurama. Takva postrojenja ne mogu se pokretati istovremeno sa svim pripadajućim podsistemima, naročito ne u fazi testiranja. Sukcesivno uključivanje sistema predstavlja standardnu i opšteprihvaćenu praksu u energetici, utemeljenu na međunarodnim tehničkim procedurama i preporukama proizvođača opreme – poručili su iz EPCG.

Dodali su da je, nakon inicijalnog pokretanja osnovnog postrojenja, planirano postupno aktiviranje sistema za odsumporavanje, tretman azotnih oksida i ostalih segmenata, kako bi se u ugovorenom roku ostvario puni ekološki efekat.

– Riječ je o probnom, a ne stalnom radu, što pojedinci, poput Abazovića, svjesno zanemaruju radi stvaranja alarmističke slike u javnosti – navode iz EPCG.

Odbacili su i tvrdnje o navodnom namjernom isključivanju mjernih sistema, ističući da se podaci o emisijama kontinuirano mjere, evidentiraju i dostavljaju nadležnim institucijama, te da eventualni kratkotrajni prekidi mogu biti isključivo tehničke prirode i kao takvi transparentno prijavljeni.

– Zagađenje vazduha u Pljevljima predstavlja višedecenijski, sezonski i kumulativni problem u kojem, između ostalih, učestvuju gradske kotlarnice, više hiljada individualnih ložišta i saobraćaj. Dostupni podaci pokazuju da aktuelni nivoi zagađenja nijesu istorijski maksimum i da su slične ili veće vrijednosti bilježene i ranijih godina, uključujući i periode kada Termoelektrana nije bila u pogonu – naveli su iz EPCG.

Ističu i da pojedinačni pikovi koncentracija sumpor-dioksida u zimskom periodu nijesu neuobičajeni za Pljevlja i da se ne mogu posmatrati izolovano, već isključivo u kontekstu dugogodišnjeg, kumulativnog opterećenja vazduha.

Manipulacije zdravljem djece?

Tokom višednevnih rasprava i reagovanja zvaničnika, u javnosti se govorilo i o tome da je veliki broj djece, pa čak i beba, završio na respiratorima zbog zagađenja vazduha u Pljevljima. Predsjednik opštine Pljevlja Dario Vraneš kazao je da su hospitalizovane i bebe.

Na sastanku Opštinskog operativnog tima za vanredne situacije, koji je održan u nedjelju, pedijatrica Marija Terzić upozorila je da se posljednjih dana bilježi nagli porast broja hospitalizovane djece zbog respiratornih problema, među kojima su, kako je navela, najugroženije bebe najmlađeg uzrasta.

– Obolijevaju nam djeca najmlađe uzrasne grupe, od dva do tri mjeseca. Bebe stare svega 15 dana slane su na Odjeljenje neonatologije Instituta za bolesti djece, a jedna je završila na Intenzivnoj njezi. Odjeljenje je prepuno, oko 50 odsto djece je na kiseoničnoj terapiji i to je danonoćna borba – kazala je dr Terzić na sastanku posvećenom alarmantnom zagađenju vazduha u Pljevljima.

Međutim, iz Opšte bolnice Pljevlja prekjuče su saopštili da nijedno dijete nije na respiratoru i da je stanje pod potpunom kontrolom. Naveli su da je na Odjeljenju pedijatrije trenutno hospitalizovano 13 pacijenata, od kojih devet ima respiratorne infekcije.

Iz te zdravstvene ustanove demantovali su navode da se dvoje djece nalazi na respiratorima, naglašavajući da na Dječjem odjeljenju Opšte bolnice Pljevlja respiratori ne postoje, te samim tim ne postoji ni mogućnost liječenja takvih teških slučajeva u toj jedinici.

Istakli su i da od 9. decembra 2025. godine nijedan pacijent sa Dječijeg odjeljenja nije upućen na dalje liječenje u druge zdravstvene ustanove, već da je svima pružena potrebna i adekvatna zdravstvena njega u okviru Opšte bolnice Pljevlja.

Ministarstvo zdravlja je juče saopštilo da je tokom prethodnih dana u svim opštinama širom Crne Gore zabilježen povećan broj djece sa respiratornim tegobama koja su se javljala na preglede u zdravstvene ustanove, kao i blagi porast broja hospitalizacija.

– Ovakav trend očekivan je u periodu sezonskog pika respiratornih virusnih infekcija i nije u direktnoj korelaciji sa nivoom zagađenja vazduha – naveli su iz Ministarstva.

Naglasili su da se epidemiološka situacija u Pljevljima, kada je riječ o broju oboljele i hospitalizovane djece sa respiratornim tegobama, ne razlikuje od situacije u drugim opštinama u Crnoj Gori.

Prema podacima Ministarstva zdravlja, u Opštoj bolnici Pljevlja trenutno je hospitalizovano devetoro djece sa respiratornim tegobama. Iz Ministarstva ističu da su sva djeca stabilnog opšteg zdravstvenog stanja, da nijedno dijete nije na kiseoničnoj terapiji, te da klinička slika odgovara uobičajenim respiratornim virusnim infekcijama jačeg intenziteta, karakterističnim za ovaj period godine.