Spasilačke ekipe tragaju za helikopterom sa iranskim predsjednikom Ebrahimom Raisijem i ministrom spoljnih poslova Hoseinom Amir-Abdolahjanom, za koji je iranska zvanična novinska agencija IRNA navela da je imao problema sa slijetanjem po magli na sjeverozapadu Irana, prenosi stranica Radija Slobodna Evropa (RSE) na engleskom jeziku.

New footage of the site of the accident for the helicopter carrying the president @Raisi_com pic.twitter.com/5yMzbHEtsk

— IRNA News Agency (@IrnaEnglish) May 19, 2024

Iranska vlada je ranije danas saopštila da je helikopter kojim se prevozio Raisi jedan od tri helikoptera u konvoju koji je letio blizu granice sa Azerbejdžanom.

Državna televizija i iransko Ministarstvo unutrašnjih poslova naveli su da spasioci pokušavaju da dođu do mjesta, ali nisu naveli detalje.

Kako prenosi agencija Asošijeted pres (AP), Raisi je putovao u iransku provinciju Istočni Azerbejdžan. Državna televizija je javila da se incident dogodio u blizini Jolfe, grada na granici sa Azerbejdžanom, oko 600 kilometara sjeverozapadno od iranske prijestonice Teherana.

Sa Raisijem su putovali iranski ministar spoljnih poslova Hosein Amirabdolahjan, guverner iranske provincije Istočni Azerbejdžan i drugi zvaničnici, izvijestila je državna novinska agencija IRNA.

AP je prenio da je jedan zvaničnik lokalne vlade upotrebio je riječ "sudar" da opiše incident, ali je priznao iranskim novinama da sam tek treba da dođe do mjesta gdje se dogodio incident.

Ni IRNA ni državna TV nijesu dale nikakve informacije o Raisijevom stanju.

Iranski tvrdolinijski predsjednik Ebrahim Raisi dugo se smatrao štićenikom iranskog vrhovnog lidera ajatolaha Alija Hamneija i potencijalnim nasljednikom njegove pozicije u šiitskoj teokratskog zemlji na Bliskom istoku, prenosi agencija Asošijeted pres (AP).

Raisi se nalazi pod sankcijama Sjedinjenih Američkih Država (SAD) i drugih zemalja zbog svoje umiješanosti u masovna pogubljenja zatvorenika 1988. godine.

Šezdesettrogodišnji Raisi ranije je vodi iransko pravosuđe. Neuspješno se kandidovao za predsjednika 2017. protiv Hasana Rohanija, relativno umjerenog sveštenika koji je kao predsjednik ostao upamćen po nuklearnom sporazumu Teherana sa svjetskim silama 2015.

Godine 2021. Raisi se ponovo kandidovao na izborima na kojima je svim njegovim potencijalnim protivnicima zabranjeno da se kandiduju. Raisi je osvojio skoro 62 odsto od 28,9 miliona glasova. Te izbore obilježila je rekordno mala izlaznost u istoriji Islamske Republike. Milioni birača su ostali kod kuće, dok je veliki broj njih poništio glasačke listiće.

AP prenosi da je Raisi bio prkosan kada su ga na konferenciji za novinare nakon njegovog izbora pitali o pogubljenjima 1988. godine. Političkim zatvorenicima, militantima i drugim tada su lažno ponavljana suđenja, u okviru onoga što će kasnije postati poznato kao "komisija za smrt" na kraju krvavog iransko-iračkog rata.

Nakon što je tadašnji iranski vrhovni vođa ajatolah Ruholah Homeini prihvatio prekid vatre uz posredovanje Ujedinjenih nacija, članovi iranske opozicione grupe Mudžahedin-e-Khalk, koje je teško naoružao irački lider Sadam Husein, napali su iznanda Iran ušavši preko granice iz Iraka. Iran je odgovorio na njihov napad.

Suđenja su počela otprilike u to vrijeme, a od optuženih je traženo da se identifikuju. Oni koji su se izjasnili kao "mudžahedini" poslati su u smrt, dok su drugi ispitivani o spremnosti da "raščiste minska polja za vojsku Islamske Republike", prema izvještaju organizacije Amnesti internešenela iz 1990. Međunarodne grupe za ljudska prava procjenjuju da je pogubljeno 5.000 ljudi. Raisi je bio angažovan u komisijama koje su donosile odluke o tome.

Američko Ministarstvo finansija je 2019. sankcionisalo Raisija "zbog njegovog administrativnog nadzora nad pogubljenjima pojedinaca" koji su bili maloljetni u vrijeme kada su počinili djelo, kao i mučenja i drugog "okrutnog, nehumanog ili ponižavajućeg postupanja ili kažnjavanja zatvorenika u Iranu, uključujući amputacije". Pominje se i njegovo učešće u pogubljenjima 1988. 

Iranom upravlja 85-godišnji vrhovni vođa, ajatolah Ali Hamnei. Kao predsjednik, Raisi je podržao obogaćivanje uranijuma u zemlji do nivoa koji se smatra nivoom nuklearnog naoružanja. Ometao je i međunarodne inspektore koji su istraživali slučaj.

Raisi je, takođe, podržao napad na Izrael u aprilu, kada je na teritoriju Izraela ispaljeno više od 300 dronova i projektila kao odgovor na napad u Ambasadu Irana u Damasku, u Siriji, u kom su ubijeni izraelski generali. Iran za napad optužuje Izrael, što Izrael nije komentarisao.

Raisi je, takođe, podržavao bezbjednosne strukture u zemlji, koje su nasilno gušile proteste širom zemlje za koji je povod bila smrt 22-godišnje Mahse Amini 2022. koja je preminula u pritvoru, nakon što ju je uhapsila iranska policija za moral zbog toga što nije propisno nosila hidžab.

U višemjesečnim akcijama iranskih bezbjednosnih službi, prenosi AP, ubijeno je više od 500 ljudi, a privedeno je više od 22.000. U martu je istražno vijeće Ujedinjenih nacija utvrdilo da je Iran odgovoran za "fizičko nasilje" koje je dovelo do smrti Amini nakon njenog hapšenja, jer nije nosila hidžab onako kako propisuju vlasti u Iranu.