Više državno tužilaštvo u Podgorici ni nakon druge urgencije upućene 6. maja za ukidanje imuniteta poslaniku Marku Kovačeviću još nije dobilo odgovor ni Skupštine Crne Gore, na čijem je čelu lider Nove srpske demokratije Andrija Mandić, ni Administrativnog odbora kojem predsjedava Jelena Nedović iz Pokreta Evropa sad – saznaje Pobjeda. 

Riječ je o zahtjevu koji je upućen još sredinom septembra prošle godine, ali od tada, prema saznanjima našeg lista, taj dokument nije napuštao kabinet predsjednika parlamenta. To je, ujedno, razlog što Administrativni odbor ne pokreće raspravu o ovom slučaju, jer pitanje ukidanja imuniteta može staviti na dnevni red tek nakon što mu bude proslijeđen zahtjev VDT-a.

S ozbirom na to da su već zakazana pojedina zasjedanja parlamentarnih radnih tijela u narednoj sedmici, ali ne i Administrativnog odbora, zatražili smo od Nedović odgovor da li je u proceduru stigla barem urgencija VDT-a u slučaju Kovačevića. Nažalost, on juče nije stigao.

PREDMET

Iz VDT-a je Pobjedi juče potvrđeno da skoro osam mjeseci pokušavaju da „pokrenu s mrtve tačke“ prošlogodišnju prijavu protiv Kovačevića podignutu zbog govora mržnje.

– U predmetu VDT-a formiranom protiv M. K, predsjednika opštine Nikšić, zbog krivičnog djela izazivanje nacionalne, rasne i vjerske mržnje, nakon što se isti pozvao na imunitet, ovo tužilaštvo se 17. septembra 2024. godine obratilo Skupštini Crne Gore, Administrativnom odboru i zatražilo odobrenje za krivično gonjenje te je na zahtjev Administrativnog odbora 7. oktobra 2024. godine dostavilo zatražene kopije spisa. Kako po navedenom dopisu tužilaštva nije postupljeno, to je tužilaštvo uputilo više urgencija i to 17. decembra 2024. i 6. maja 2025. godine, kojim je zatraženo da se postupi po navedenom, što do danas nije učinjeno – rečeno je Pobjedi iz ove institucije, uz napomenu da se „svako smatra nevinim dok se njegova krivica ne utvrdi pravosnažnom odlukom suda“.

Naime, predsjednik opštine Nikšić je 13. juna 2024. govorio na ceremoniji kojom se obilježavalo 166 godina od bitke na Grahovcu, događaja u organizaciji Srpske pravoslavne crkve, a uz prisustvo ruskog ambasadora u Crnoj Gori Vladislava Maslenikova. Kovačević se tom prilikom posebno obratio „bivšim vlastodršcima i njihovim pulenima“.

– Bićemo strpljivi, čekaćemo uvijek otvorenog srca i otvorenih ruku sa pitanjem jesmo li braća. A ako neko neće da budemo braća, ako neko hoće više da liči na Turke, onda ćemo u budućnosti prema njima postupati kao i prema Turcima – kazao je čelni čovjek grada pod Trebjesom.

Kako je riječ o bici iz 1858. godine, odigranoj tokom Hercegovačkog ustanka u kojoj je mnogobrojniju tursku vojsku porazila crnogorska pod vođstvom vojvode Mirka Petrovića, Kovačević je tim povodom crnogorske trupe nazvao „hrišćanskim ratnicima srpske vojske Crnogoraca i Hercegovaca“.

REAKCIJE

Reakcije na izjave čelnog čovjeka druge po veličini opštine u Crnoj Gori počele su da stižu tek kada je snimak cijele proslave dospio u javnost, nekoliko dana kasnije. Njima je tužilaštvo pozvano da što prije reaguje po službenoj dužnosti i utvrdi „da li ima elemenata krivičnog djela izazivanje nacionalne, rasne i vjerske mržnje“.

Na kraju se oglasio i sam Kovačević, istakavši kako je na Grahovcu „govorio o pomirenju“ i da „nije pominjao nijedan narod“.

– Turke sam pomenuo u kontekstu prošlosti i borbe koju su naši preci vodili da odbrane svoja ognjišta i da se oslobode od tadašnjeg jarma, a nikako u kontekstu današnjih Turaka i odnosa sa Turskom – napisao je na društvenoj mreži Fejsbuk.

Reakciju nadležnih institucija tražili su skoro mjesec ne samo predstavnici političkih partija već i nevladinih organizacija te javni djelatnici. Konačno, VDT je 16. jula formiralo predmet protiv predsjednika nikšićke opštine zbog krivičnog djela izazivanje nacionalne, rasne i vjerske mržnje.

– Tužilaštvo je dalo nalog Upravi policije da od Kovačevića prikupi potrebna obavještenja, a po potrebi preduzeće se i druge mjere i radnje te nakon dostavljanja svih prikupljenih dokaza i podataka, izvršiće se svestrana analiza istih, u cilju ocjene da li se u konkretnom govoru stiču elementi bića krivičnog djela iz nadležnosti ovog tužilaštva, nakon čega će biti donijeta odluka u predmetu – saopšteno je tada iz VDT-a.

POSTUPAK

I pored ponosa zbog riječi koje je izgovorio na Grahovcu, Kovačević se tokom saslušanja pozvao na imunitet koji ima kao poslanik crnogorske skupštine. Ali je nakon toga pred novinarima ponovio da „nije nikoga vrijeđao, niti je kome prijetio“.

Kako je potvrđeno, VDT se 17. septembra prošle godine ponovo zvanično obratilo Administrativnom odboru Skupštine sa zahtjevom da poslaniku Kovačeviću bude skinut imunitet, jer je protiv njega formiralo predmet.

Pobjeda je od 27. septembra do danas pet puta zatražila zvaničan odgovor od Skupštine Crne Gore da li su i kada dobili pomenuti zahtjev VDT-a. Kao ni u slučaju VDT-a, ni u našu redakciju do danas nije stigao nijedan odgovor.

Ustav Crne Gore precizira da svaki poslanik ima imunitet na osnovu kojeg „ne može biti pozvan na krivičnu ili drugu odgovornost ili pritvoren za izraženo mišljenje ili glasanje u vršenju svoje poslaničke funkcije“.

– Osim ako je zatečen u vršenju krivičnog djela za koje je propisana kazna u trajanju dužem od pet godina zatvora – navodi se u članu 86.

Prema skupštinskoj proceduri, ukidanje imuniteta poslaniku crnogorskog parlamenta počinje u kabinetu njegovog predsjednika, u ovom slučaju Mandića koji je ujedno predsjednik partije čiji je Kovačević funkcioner. Nakon što ga predsjednik Skupštine odobri, zahtjev se dalje upućuje Administrativnom odboru koji saziva sjednicu na kojoj podnosilac zahtjeva – u ovom slučaju VDT – obrazlaže zahtjev za skidanje imuniteta.

– Po pravilu, Odbor je dužan da svoj izvještaj sa prijedlogom podnese na prvoj narednoj sjednici Skupštine, koja onda o tome odlučuje. Kada Skupština da odobrenje, protiv poslanika može da se pokrene krivični postupak, odnosno može da mu se odredi pritvor, ali samo za krivično djelo za koje je dato odobrenje – rečeno je ranije Pobjedi iz skupštinske pres-službe.

Nešto više od mjeseca sada nas dijeli od dana kada je Kovačević sebi dao slobodu da ljude u građanskoj Crnoj Gori targetira i dijeli na najprizemniji način, kroz vjeru koju ispovijedaju. To što do danas njegov govor mržnje nije dobio sudski epilog nije posljedica lošeg sistema ili procedura, već isključivo drskosti visokih partijskih i državnih funkcionera da svoje sljedbenike štite svim sredstvima i najrazličitijim uticajima na institucije ove države.